De andere Keizer
Door Marcel Bos
De Duitse keizer Wilhelm II vond na de verloren Eerste Wereldoorlog een veilig heenkomen in het neutrale Nederland. Om precies te zijn in Huis Doorn waar hij zichzelf hervond.
Hij bood werk aan ongeveer 80 mensen die hij 3 keer zoveel betaalde dan men verdiende in vergelijkbare andere baantjes, met als gevolg dat een aantal Nederlandse werkgevers de keizer verzochten om niet zo ‘marktverstorend’ te opereren.
De functies werden veelal vergeven aan bekende families binnen Huis Doorn. Driebergenaar Jaap Holwerda leidt sinds 14 jaar belangstellenden rond in het historische huis en verdiepte zich in de geschiedenis van Wilhelm II. “Van wat de keizer betekende voor de plaatselijke bevolking is nog weinig bekend,” vertelt Holwerda. Voordat de Duitser in Doorn kwam wonen, verbleef hij eerst 2 jaar in het veilige waterslot van Graaf Bentinck in Amerongen, die net als Wilhelm II lid van de Johannieter Orde was. Als dank voor het gastvrije onthaal schonk Wilhelm II de plaatselijke bevolking een van alle voorzieningen ingericht hospitaaltje.”
Wilhelm geliefd bij dorpsgemeenschap
Tijdens zijn verblijf in Doorn werd hij een geliefd en gerespecteerd onderdeel van de dorpsgemeenschap. Als vast personeel had de Duitse banneling 40 Duitse werknemers en 40 Nederlanders in dienst. Deze boven- en onderlaag hadden onderling amper contact. Holwerda: “Voor de waarheidsvinding in mijn onderzoek is dit een ideale situatie. Als 2 onafhankelijke groepen dezelfde dingen beweren, kun je er vanuit gaan dat het aardig klopt. Ik heb nog 14 ouderen gesproken – waarvan nog 2 in leven zijn - die over de keizer konden vertellen."
Ongelovige Thomas
Vlak bij Huis Doorn staat de protestantse Maartenskerk. De keizer had weliswaar een evangelische achtergrond, maar hij gaf een opmerkelijk geschenk aan de Maartenskerk. Een schilderij van de Ongelovige Thomas. Het kunstwerk siert nog steeds de muur van de kerk. Rond kerst had de Maartenskerk altijd een lijst met inwoners die het niet zo breed hadden voor de keizer beschikbaar. Die zorgde er op zijn beurt voor dat vele dorpelingen konden beschikken over kolen, maar ook anderszins ruim werden voorzien. Het is onduidelijk of de Nederlandse regering de afgezette Duitse keizer Wilhelm II uitnodigde. Zijn ‘tijdelijke’ verblijf in Huis Doorn werd een definitief verblijf tot tevredenheid van de voormalig strijdende partijen. Immers, vanuit Nederland kon Wilhelm zich niet verdedigen! Hij werd het spreekwoordelijke zwarte schaap. Over de schuldvraag 1914-1918 is het misschien (daarover later meer) wel anders dan we tot op heden dachten.
Ballingschap in Huis Doorn
De verbannen keizer Wilhelm II vond na de verloren WO I een veilig heenkomen in Huis Doorn. De Nederlandse regering leverden hem niet uit aan de geallieerden en hield vast aan haar neutraliteitspolitiek. De geallieerden waren te oorlogsmoe om het conflict op de spits te drijven. Koningin Wilhelmina wilde trouwens niets met de ex-keizer te maken hebben en zocht hem (naar verluidt) nooit op in zijn ballingsoord.
