Het Poortgebouw

Door Jaap Holwerda

De overheid heeft het poortgebouw van Huis Doorn gerenoveerd. Veel achterstallig onderhoud en gevaarlijke situaties. Jammer dat bij renovaties veel van weleer verloren lijkt te gaan.

Toen Keizer Wilhelm het landgoed aankocht had hij hij twee uitgesproken wensen. Een keizerlijke tuin en een gebouw met toegangspoort. Twee architecten werden ingehuurd Poortman voor de tuin en Pothoven voor het poortgebouw. De namen zouden juist anders doen vermoeden.

Met name in het poortgebouw, anders dan het hoofdgebouw, heeft zich menig ¨Griekse¨ tragedie afgespeeld. Aanvankelijk alleen kantoor, werk en opslag ruimte.  Later, tot de dag van vandaag, ook woonruimte.

De huidige bewoner, de enige betaalde rondleider (vanaf 1963) die Huis Doorn gekend heeft. Gaf acht rondleidingen per dag, zes dagen per week. Hiermee, per jaar, meer bezoek dan tegenwoordig het geval is.

Bekende bewoners majoor von Ilsemann en Elisabeth Bentinck. Hun jongste zoon draaide, met grammofoon, plaatjes in de vensterbank van het poortgebouw,om daarmee de passerende meisjes te plezieren. Later had deze zoon in Amerongen zijn eigen elektronica zaak.

In de andere vleugel van het poortgebouw woonde de familie Groth. Ouderen herinneren zich hem als de man met het slepende been. Een verwonding opgelopen in WOl. Mede door zijn humeurig karakter, hadden kinderen de nodige angst voor hem. Mevrouw Groth, nog minder sympathiek, stond bekend om haar onvoorwaardelijke steun aan het nationaal socialisme.

Na de scheiding van Elisabeth Bentinck was het fam Groth die voor majoor von Ilsemann het eten verzorgde. Het was  Bart Petersen, de oude bediende van keizer Wilhelm, die vervolgens het eten naar majoor von Ilsemann bracht. Hij was het ook die de majoor levenloos op zijn werk/woon kamer zou aantreffen.

Een opmerkelijke bewoonster was ook mejuffrouw Brandt die voor de administratie verantwoordelijk was. Mejuffrouw Brandt was zeer goed uitgerust. Haar liefdesleven voorbestemd voor de geüniformeerde heren die ter plekke
ruim vertegenwoordigd waren. Als logeer adres was het poortgebouw gewild. Door de sleutelgaten was mejuffrouw Brandt in Eva kostuum te spotten.
Totdat Majoor von Ilsemann  dit door kreeg. Helaas zij was het haasje. Het was gedaan met de (jonge) heren vreugd.

Het beheer van de kunstschatten, opgeslagen in het poortgebouw was, anders dan nu, miserabel. Tapijten moesten ¨ontmot¨ worden. Gecontroleerd alleen het aantal, niet of de juiste tapijten weer terugkwamen. Om ruimte te maken is er veel  interieur gewoon verbrand. Veel ook is vergaan, gestolen of weggegeven.
Veel ben ik, tijdens mijn onderzoek, elders in het land tegengekomen. Wat ons resteert wordt zorgvuldig gekoesterd. De kundige conservatoren en vele gedreven vrijwilligers staan daar borg voor.

Eind 2013 kregen we in het poortgebouw te horen dat financiering, vanuit de overheid, gehalveerd zou worden. Massa ontslag volgde. Ondergetekende kreeg de volle verantwoordelijkheid te dragen om HuisDoorn om te bouwen naar een vrijwilligers organisatie. Elke dag de angst of we de dag van morgen wel zouden halen. Vrienden,kennissen en dorpsbewoners werden opgeleid om de
ontslagenen te vervangen. Het is gelukt, maar ten koste van wat....

Inmiddels is HuisDoorn een goed geoliede machine met een krachtig bestuur. De Utrechtse Heuvelrug heeft een prachtige geschiedenis om door te geven aan de toekomst.