Tweede Rijk

Door Marcel Bos

Jaap Holwerda uit Driebergen heeft zich als onderzoeker/publicist verdiept in de achtergronden die leidden tot de Eerste en de Tweede Wereldoorlog.

Holwerda heeft historische feiten nog eens tegen het licht gehouden en is tot nieuwe inzichten gekomen die soms haaks kunnen staan op de gangbare denkbeelden over de gewelddadige grote oorlogen die het Europese continent teisterden. “Het Tweede Rijk, oftewel het Duitse Keizerrijk, suggereert dat er ook een Eerste Rijk geweest moet zijn,” trapt Holwerda af. “Er bestond in ieder geval een los-vast landenverbond van 800 tot 1806. Over deze periode spreken we over het Eerste Rijk. Veel oorlogen werden toen onderling uitgevochten. De 30-jarige geloofsoorlog is berucht. Nederland was ook toen voor velen een toevluchtsoord. De oorlogsvluchtelingen uit het Eerste Rijk roken nogal muf. Het woord Mof is daar een afgeleide van.” De Driebergenaar vertelt dat na de periode van het Eerste Rijk de liberale Napoleon het grootste deel van Europa voor zichzelf opeiste. Hij verfoeide volgens Holwerda namelijk het feodale conservatieve Engeland. Omdat Rusland weigerde de handelsbetrekkingen met Engeland op te geven, wilde Napoleon de Russen wel eens een lesje leren. Hij trok met 680.000 soldaten dwars door Duitsland, het vroegere Pruissen.

Uiteindelijk zouden het er maar 40.000 van overleven. Door bemoeienis van het Pruisische leger versloegen Nederlandse en Engelse eenheden vervolgens het Franse leger bij het bekende Waterloo. Het was niet de enige keer dat de Pruissen de Nederlanders in bange tijden hadden bijgestaan. La grande Nation Frankrijk was vernederd. De toon tussen Pruissen en Frankrijk was voorgoed gezet en zou later nog tot veel onheil leiden.

Duitsland bestond tot 1870 uit 22 losse koninkrijkjes die elkaar onderling het leven zuur maakten. Otto van Bismarck, conservatief, antisocialistisch en antikatholiek werd de architect van wellicht de mooiste periode die Duitsland ooit gekend heeft. De Franse Napoleon III eiste uitleg en genoegdoening toen de katholieke tak van het Pruisische koningshuis de Spaanse kroon in bezit dreigde te krijgen. Gerommel met het antwoord van Wilhelm I door Bismarck werd door Napoleon als zo beledigend ervaren dat de Fransen(!) de Pruissen de oorlog verklaarden, maar binnen een half jaar werden de Fransen bij Sedan vernietigend verslagen. Ineens hadden de onderling kiftende Duitse Koninkrijken een gezamenlijke vijand gehad, waardoor de rijen zich sloten bij de gevoelde dreiging van buitenaf. Het Pruisische leger bleek zo machtig dat Frankrijk het betwiste Elzas Lotharingen moest  afstaan. Eendracht maakt macht, zo bleek.

 Bismarck met vechthond, ter intimidatie, ontmoet Wilhelm ll Foto-onderschrift: Bismarck met vechthond, ter intimidatie, ontmoet Wilhelm ll

De laatste koning van Pruissen werd gekroond tot eerste Duitse Keizer, als eerste onder gelijken. Omdat meerderen de plaats van de kroning opeisten, haalde Bismarck de angel er uit door de kroning in Versailles te laten geschieden. Dat de Fransen hiermee op de tenen werd gestaan was mooi meegenomen. Vrij snel hierna trok het Duits-Pruisische leger zich terug. Het Keizerrijk was nu een feit. Berlijn werd de culturele hoofdstad van de wereld. Het onderwijs werd vervolgens op het hoogste plan gebracht en was voor iedereen verplicht. Maar liefst 70% van de nobelprijzen waren voor Duitse wetenschappers. Al lang voordat Drees zijn opwachting maakte in de Nederlandse politiek, werd in het keizerrijk bij onze oosterburen een heel sociaal stelsel opgetuigd. Otto von Bismarck loodste het land met harde hand (Suckerbrod und Peitsche) een nieuwe toekomst in. Nog steeds is een derde van de Duitse infrastructuur afkomstig uit keizerlijke tijden. In 1945 wisten de Nazi's alle bruggen over de Rijn op te blazen, dit om de opmars van de geallieerde troepen tegen te houden of minimaal te vertragen. Alleen was de keizerlijke brug bij Remagen niet kapot te krijgen. Hierdoor konden de Amerikanen veel troepen naar de andere zijde van de rivier brengen om zo samen met de Russen de race naar Berlijn in te zetten. Als de Keizerlijke brug er niet was geweest zou zijn, dan was voor de Amerikanen het ‘Plan Manhattan’ een optie geweest. Dan zou een atoombom op Berlijn(!) zijn gegooid.

Noot! In 1894 sloten de Russen en Fransen een verdrag. Het machtige Keizerrijk moest namelijk een kopje kleiner gemaakt worden. De geschiedenis erna is bekend...

De slag bij Waterloo had de Frans-Duitse oorlog tot gevolg, de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog

De geschiedenis herhaalt zich? Wellicht, maar het herhaalt zich wel steeds in een andere vorm. De geschiedenis wordt meer nog als een grabbelton misbruikt om met terugwerkende kracht verhaal te halen. Wellicht is het beter het vak Geschiedenis in te wisselen voor het vak Toekomst-Filosofie om zo aan ons aller Utopia te bouwen.

Foto onderschrift: Stichting Tweede Rijk te Versailles